Po raz kolejny okazało się, że „Małe Ojczyzny”, na równi z muzeami mogą dbać o naszą historię. I co dla nas – lotników jest ważne - o historię lotnictwa.
W środę, 25 października 2023 roku otwarto w gminie Kłaj, w Małopolsce, Gminną Izbę Regionalną, w której niemal połowę powierzchni wystawienniczej poświęcono jednemu wydarzeniu sprzed 84 lat. Była to walka naszego asa myśliwskiego Wacława Króla z hitlerowskimi samolotami, w następstwie której pilot wraz ze swoją P-11C został zestrzelony nad miejscowością Kłaj, a dokładnie Puszczą Niepołomicką. Pilot walkę przeżył, ratując się skokiem ze spadochronem, natomiast samolot roztrzaskał się o ziemię.
Przez ponad 70 lat Puszcza skrywała szczątki samolotu, do czasu, gdy p. Jerzy Czerwiński – mieszkaniec gminy Kłaj i pasjonat archeologii lotniczej – nie przeprowadził szczegółowej analizy walki powietrznej. W jej wyniku określił miejsce wraku.
W 2012 rozpoczęły się poszukiwania. W pierwszych dniach kwietnia w miejsce odkrycia przybyli poszukiwacze pod wodzą Tomasza Jastrzębskiego, szefa Grupy Eksploracyjno-Badawczej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu. W poszukiwaniach uczestniczyli także przedstawiciele Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Armii Krajowej w Krakowie oraz red. Adam Sikorski i ekipa programu „Było nie minęło”. Kilkunastu poszukiwaczy przeczesało dokładnie teren o powierzchni 200 m kw. Znaleźli dwa pokładowe karabiny maszynowe, 4 cylindry z silnika oraz sporo elementów poszycia, które czasami były jeszcze pokryte oryginalną farbą. Jednym z najcenniejszych znalezisk był kołpak śmigła oraz fragment śmigła z odciśniętą nazwą producenta.
I tak oto, we środę dopełniła się historia. Oczyszczone i poddane renowacji części samolotu spoczęły w pięknych gablotach, pięknie wyremontowanej Izby Regionalnej. Ekspozycja została uzupełniona o elementy multimedialne, gdzie zobaczyć można akcję wykopaliskową oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Wacławowi Królowi, której osłonięcie nastąpiło w 2013 roku, w pobliżu upadku Jego samolotu.
Nowa odsłona Izby Regionalnej nastąpiła z wielką pompą i przecięciem szarfy przez ważnych gości. Wiceburmistrza Wieliczki, Wójta Gminy Kłaj i wielu, wielu innych. Pośród nich byli zasłużeni archeolodzy: Janusz Czerwiński, Tomasz Jastrzębski i Jarosław Wojtaszek. Lotników z Krakowskiego KSL reprezentował Leszek Mańkowski.
Uroczystość prowadziła pani dyrektor Gminnego Centrum Kultury. Po uroczystym otwarciu goście obejrzeli eksponaty, by następnie, przy kawie i ciastku wymienić się wrażeniami.
Wysoko oceniam wystawę jak i sam obiekt. Ogromną pracę przy przygotowaniu wystawy wykonał nasz przyjaciel – Tomasz Jastrzębski. Gratuluję włodarzom Gminy Kłaj wspaniałej inicjatywy, zakończonej pełnym sukcesem. A czytelników tej relacji zapraszam do Gminnej Izby Regionalnej w Kłaju. Póki co, zamieszczam garść zdjęć z tego wydarzenia.
Tekst i foto Leszek Mańkowski, prezes KKSL
